Maandag 16 januari keek ik naar het VPRO programma De Slag om Nederland. Het programma geeft inzicht in de werking van de Nederlandse Kantorenmarkt. Een werking die mij enorm tegenstaat. Er wordt duidelijk gemaakt hoe verhuizen naar een nieuw kantoor kunstmatig financieel aantrekkelijk wordt gemaakt voor bedrijven. Kantoren van soms nog geen tien jaar oud worden vervolgens leeg achtergelaten. Verkeerde belangen jagen dit proces aan. De gemeente houdt het bedrijf binnen haar gemeentegrenzen (werkgelegenheid), de projectontwikkelaar en managers verdienen flink, maar de burgers zitten met het lelijke resultaat en verloedering van hun openbare ruimte.
Officieel staat in Nederland nu achtien procent van de kantoorruimte leeg, in werkelijkheid is het echter veel meer. Het aantal vierkante meters in de verhuurde kantoren wordt namelijk vaak niet volledig benut. Met andere woorden, een deel van het gehuurde kantoor staat leeg. Een leegstand van dertig procent is op dit moment een realistische inschatting.
Als ik dan kijk naar de situatie in Zwolle, dan zie je hier precies hetzelfde. Overal leegstand en op korte termijn weinig perspectief op een toennemende vraag. Ondanks het aanbod is in 2011 geen enkel nieuw kantoorpand verkocht. Anderhalf jaar geleden maakte het college en de raad een voorzichtige inschatting van de kantorenmarkt. Deze is nu al weer veel te optimistisch. Op dit moment staat meer dan 100.000 vierkante meter kantoorruimte in Zwolle officieel leeg. Tel daar nog 25.000 m2 verborgen leegstand bij op, en dan kom je op een leegstand die evenveel is als het vloeroppervlak van 1250 woonhuizen of 20 voetbalvelden. Leeg!
En toch blijft het de doelstelling van gemeente om nieuwbouwplannen te realiseren. Per jaar wil de gemeente 8000 vierkante meter toevoegen aan de kantorenvoorraad. Het argument hiervoor is de verwachte vraag naar nieuwbouw. Het eigenlijke argument zijn de korte termijn voordelen (behoud bedrijven, geld). Voordelen die op lange termijn juist het tegenovergestelde te weeg brengen (een onaantrekkelijke stad en daardoor minder mensen die hier willen wonen en dus minder bedrijven en werkgelegenheid).
D66 wil daarom een stop op het naïeve doorbouwen van extra kantoren in onze gemeente. Zwolle heeft een ambitie op het gebied van duurzaamheid en dat betekent dat je de leegstand moet aanpakken op een maatschappelijk verantwoorde manier. Lege kantoren blijven als oud vuil in de stad staan als we doorgaan met de nieuwbouw van kantoren. Daarom pleiten wij voor innovatief en slim hergebruik van bestaande panden. Nieuwbouw van kantoren op gemeentelijke grond is de komende jaren wat ons betreft alleen toegestaan als een duurzaamheidstoets positief uitpakt. We moeten toekomstgericht nadenken over een aantrekkelijke stad waar mensen willen wonen en werken. Niet alleen nu, maar ook nog over 20 jaar.